εμετός

Ακούσια βίαιη κένωση του περιεχομένου του στομάχου, που περνά από τον οισοφάγο και τη στοματική κοιλότητα και προκαλείται από διάφορες αιτίες. Ο ε. δεν είναι νόσημα αλλά σύμπτωμα συχνό σε ορισμένα νοσήματα που διαφέρουν πολύ μεταξύ τους. Ο μηχανισμός με τον οποίο προκαλείται είναι ο ακόλουθος: βίαιη σύσπαση του διαφράγματος και των κοιλιακών μυών κατά την εισπνευστική φάση της αναπνοής και αντιπερισταλτική σύσπαση των μυϊκών τοιχωμάτων του στομάχου· συγχρόνως, φράσσεται ερμητικά ο πυλωρός (στόμιο επικοινωνίας στομάχου και εντέρου), ενώ ανοίγει το καρδιακό στόμιο (επικοινωνία μεταξύ στομάχου και οισοφάγου). Με τον τρόπο αυτό, το περιεχόμενο του στομάχου εκτοξεύεται στον οισοφάγο και στο στόμα, απ’ όπου αποβάλλεται βίαια προς τα έξω. Συχνά προηγούνται ναυτία και δύο ή τρεις απόπειρες ε. χωρίς αποτέλεσμα. Το νευρικό κέντρο του ε. βρίσκεται στον προμήκη μυελό, κοντά στα αναπνευστικά κέντρα. Τα αίτια του ε. μπορούν να διαφέρουν κατά πολύ μεταξύ τους: δηλητηριάσεις, νοσήματα του πεπτικού συστήματος, περιτονίτιδα, εντερική απόφραξη, κολικός του νεφρού ή του ήπατος, λοιμώδη νοσήματα, εγκυμοσύνη, φάρμακα, ταξιδιωτική ναυτία, υπερτροφική πυλωρική στένωση, ψυχολογικά αίτια κ.ά. Συνήθως ο ε. αποτελεί θετικό παράγοντα: πρόκειται για μια προσπάθεια του οργανισμού να απομακρύνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα βλαβερές ουσίες. Σε ορισμένες περιπτώσεις δηλητηριάσεων, μάλιστα, είναι επιθυμητή η πρόκλησή του, για να απαλλαγεί ο οργανισμός από τις τοξικές ουσίες. Το υλικό που αποβάλλεται με τον ε. μπορεί να είναι τροφώδες, υδαρές, χολώδες, πρασινωπής χροιάς, αιματηρό ή κοπρανώδες (σε περίπτωση εντερικής απόφραξης). Εκτός των όσων αναφέρθηκαν, διακρίνεται και ένας άλλος τύπος ε., ο κεντρικός, που οφείλεται σε απευθείας ερεθισμό του προμηκικού κέντρου του ε. Δεν συνοδεύεται από ναυτία, γι’ αυτό και ο ασθενής συχνά δεν αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται να κάνει ε. Συνιστά κακό προγνωστικό σημείο και συναντάται συχνά σε όγκους του εγκεφάλου. Η θεραπευτική αγωγή είναι συνήθως αιτιολογική, δηλαδή στρέφεται κατά της αιτίας που προκάλεσε τον ε. Γενικά ο ε. δεν εμποδίζεται, εκτός αν είναι εξαιρετικά επίμονος, οπότε και χρησιμοποιούνται αντιεμετικά.

* * *

και έμετος, ο (AM ἔμετος)

αντανακλαστικό φαινόμενο από ποικίλες αιτίες κατά το οποίο εξέρχεται από το στόμα το περιεχόμενο τού στομάχου

νεοελλ.

αίσθημα αηδίας

αρχ.

τάση για εμετό, αναγούλα.